Traumasensitief onderwijs
Docenten krijgen in toenemende mate te maken met leerlingen die bijzondere aandacht vragen. Soms is die behoefte duidelijk, terwijl andere keren de leerkracht moet raden naar wat er aan de hand is.
Een van de aanknopingspunten is om je af te vragen of een leerling een traumatische ervaring heeft doorgemaakt, wat vervolgens de vraag oproept hoe daar mee om te gaan. Traumasensitief onderwijs kan verschillende vormen aannemen, variërend van een grondhouding waarmee pijnlijke onderwerpen voorzichtig besproken worden tot specifiek in gesprek gaan met leerlingen over je zorgen en observaties.
Trauma kan uiteenlopende oorzaken hebben, zoals verlies, angst, mishandeling of oorlog. De mate waarin de leerling getraumatiseerd is, kan verschillen, evenals de fase van verwerking waarin hij verkeert. De behoeften van de leerling die daaruit voortvloeien, zullen net zo verschillen.
De leerkracht moet steeds opnieuw bepalen of hij in het algemeen veilige condities kan creëren of dat hij specifiek aandacht aan een leerling moet besteden. Inzicht in hoe verwerking verloopt, kan dan waardevol zijn.
Een bijzonder kenmerk van verwerking is dat slachtoffers vaak geen bijzondere aandacht willen. Dit kan een evolutionaire oorzaak hebben; wanneer je in de groep herkenbaar bent als gekwetst, ben je eerder de prooi van een jager. In de praktijk herkennen we twee reacties. De eerste is dat de omgeving van een slachtoffer om hem heen gaat staan en hem in bescherming wil nemen. Het tweede is dat wanneer je een slachtoffer daar naar vraagt, zij die vorm van aandacht eigenlijk niet als ondersteuning ervaren. Het is goed bedoeld, maar al snel verliest het zijn waarde. Een gekwetste leerling zal vaak beter reageren op ruimte krijgen dan op in het centrum van de aandacht staan.
Geen advies is een oplossing. Een globaal idee over wat er aan de hand kan zijn, hoe verwerking kan verlopen en welke soorten oplossingen mogelijk zijn, kan waardevol zijn.
August Dragt is als adviseur en trainer verbonden aan het platform Driehoektraining. Voor praktische scholing, neem gerust contact met ons op.
